Consumer Credit

NBP: Wzrost popytu na kredyty dla gospodarstw domowych


Departament Stabilności Finansowej NBP publikuje co kwartał raport „Sytuacja na rynku kredytowym”. Punktem wyjścia są badania ankietowe przeprowadzane wśród przewodniczących komitetów kredytowych kilkudziesięciu największych banków działających na polskim rynku.

Celem ankiety jest określenie kierunku zmian polityki kredytowej, tj. kryteriów i warunków udzielania kredytów, a także zmian popytu na kredyty w polskim systemie bankowym. Kryteria udzielania kredytów są rozumiane jako ustalone przez bank minimalne standardy zdolności kredytowej, jakie musi spełnić kredytobiorca, aby uzyskać kredyt. Warunki udzielania kredytów są to cechy umowy kredytu uzgadniane przez bank i kredytobiorcę, w tym marża odsetkowa, pozaodsetkowe koszty kredytu, maksymalna kwota kredytu, wymagane zabezpieczenia i maksymalny okres kredytowania.

 

Kredyty mieszkaniowe

W IV kwartale 2020 r. pojedyncze banki nieznacznie złagodziły kryteria udzielania kredytów mieszkaniowych (6%). Banki zaostrzyły niektóre warunki udzielania kredytów, m.in. podniosły marżę kredytową i marżę dla kredytów obarczonych wyższym ryzykiem (odpowiednio: -17% i -16%). Pojedyncze banki zmieniły inne kryteria nieobjęte ankietą (7%).

Pojedyncze banki zaostrzyły politykę kredytową m.in. ze względu na wzrost ryzyka pogorszenia się sytuacji gospodarczej i na rynku mieszkaniowym (odpowiednio: -8% i -7%). Równie nieliczna grupa banków złagodziła politykę kredytową ze względu na zmianę popytu na kredyty mieszkaniowe (3%) oraz presję ze strony innych banków i niebankowych instytucji finansowych (3%). Do innych nieobjętych ankietą czynników (4%) banki zaliczyły m.in. dostosowanie polityki kredytowej do aktualnej sytuacji rynkowej oraz monitorowanie zmian dochodów klienta w związku z pandemią COVID19.

Ocena zmian popytu na kredyty mieszkaniowe w IV kwartale 2020 r. przez ankietowane banki (procent netto: -8%) była zróżnicowana i znacznie różniła się od optymistycznych prognoz formułowanych w poprzednim kwartale.

 

W IV kwartale 2020 r. 43% banków odczuło spadek, podczas gdy 35% wzrost popytu na kredyty mieszkaniowe, przy czym około 11% respondentów wskazała na wzrost popytu o znacznej skali.

 

W opinii ankietowanych instytucji do spadku popytu przyczyniło się pogorszenie sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych (18%, zob. wykres 8) oraz wykorzystanie kredytów z innych banków (-12%). Na wzrost popytu nieznaczny wpływ miały: prognozy odnośnie sytuacji na rynku mieszkaniowym (12%) oraz zmiany w wydatkach konsumenckich (10%), a także kryteriach (10%) i warunkach (9%) udzielania kredytów mieszkaniowych. Banki wskazały inne nieobjęte ankietą czynniki wpływające na spadek popytu (-31%), m.in. utrzymywanie się ograniczeń i stanu zagrożenia epidemicznego.

Prognozy ankietowanych banków co do kierunków zmian polityki kredytowej w I kwartale 2021 r. są zróżnicowane (procent netto: 12%), gdyż 12% banków spodziewa się jej nieznacznego zaostrzenia a 24% złagodzenia. Prognozy zmian popytu na kredyty mieszkaniowe są bardziej jednoznaczne, gdyż ponad 2/3 banków ponownie oczekuje nieznacznego wzrostu (procent netto: 67%).

 

Kredyty konsumpcyjne

W IV kwartale 2020 r. banki, po raz pierwszy od I kw. 2019 r., złagodziły politykę kredytową w segmencie kredytów konsumpcyjnych (10%). Decyzje poszczególnych banków biorących udział w ankiecie były zróżnicowane. W około 37% banków klienci mogli zaciągnąć kredyt konsumpcyjny przy nieznacznie złagodzonych, a w około 27% nieznacznie zaostrzonych wymaganiach w porównaniu z III kwartałem 2020 r.

Banki zmieniły niektóre warunki udzielania kredytów, w tym zwiększyły maksymalną kwotę kredytu (12%),wydłużyły okres kredytowania (7%) oraz obniżyły pozaodsetkowe koszty kredytu (5%). Jednocześnie banki podniosły marżę kredytową (-10%) i marżę dla kredytów obarczonych większym ryzykiem (-7%).

W opinii ankietowanych podmiotów do złagodzenia polityki kredytowej w segmencie kredytów konsumpcyjnych przyczynił się przede wszystkim wzrost presji konkurencyjnej (20%), w tym ze strony innych banków (29%) i niebankowych instytucji finansowych (12%) oraz spadek popytu na kredyty konsumpcyjne (17%).

 

Do czynników wpływających na zaostrzenia polityki kredytowej banki zaliczyły ryzyko pogorszenia się sytuacji gospodarczej w kraju (-10%) oraz inne nieobjęte ankietą, m.in. zaostrzenie wymogów dokumentowych i formalno-procesowych oraz obniżenie się dochodów klientów w wyniku pandemii COVID-19.

 

Opinie ankietowanych banków co do kierunku zmian popytu na kredyty konsumpcyjne w IV kwartale 2020 r. (procent netto: -77%) znacznie odbiegały od ich prognoz z poprzedniej edycji ankiety, kiedy banki spodziewały się kontynuacji wzrostu popytu zapoczątkowanego w II kwartale roku. Za główne przyczyny spadku popytu banki uznały: pogorszenie się sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych (-31%), wzrost presji konkurencyjnej ze strony innych banków (-31%) i spadek zapotrzebowania na finansowanie zakupu dóbr trwałego użytku (-23%).

Słabszy popyt na kredyty konsumpcyjne wynikał również ze zwiększenia finansowania się gospodarstw domowych własnymi oszczędnościami (-13%), zaostrzenia warunków (-10%) i kryteriów (-10%) udzielania kredytów konsumpcyjnych oraz z innych przyczyn nieobjętych ankietą (-36%), m.in. ze spadku konsumpcji, ograniczenia poruszania się i możliwości zakupów w wyniku zamknięcia centrów handlowych, niepewności co do stabilności źródeł dochodu i wzrostu zagrożenia rozwinięciem się kolejnej fali pandemii COVID-19.

Na I kwartał 2021 r., podobnie jak w przypadku kredytów mieszkaniowych, banki w zróżnicowany sposób przewidują zmianę kierunku polityki kredytowej (procent netto: -7%), przy czym ponad ¼ z nich prognozuje zaostrzenie a około 19%  łagodzenie kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych. Oczekiwania co do zmian popytu są wśród banków również dość rozbieżne (procent netto: 17%), gdyż blisko 1/3 z nich spodziewa się jego wzrostu a około 15% spadku.

 


źródło: Narodowy Bank Polski

 

Write a comment...

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *