Polityka kredytowa firmy

Polityka kredytowa firmy to zarządzanie należnościami handlowymi i kształtowanie struktury pozostałych aktywów bieżących. Głównym celem jej stosowania jest wybór między działaniami zmierzającymi do zwiększenia należności a działaniami służącymi zwiększeniu stanu środków pieniężnych.

Polityka kredytowa znajduje swój wyraz w postaci parametrów, przez które zarządzający oddziałują na należności i inne składniki kapitału obrotowego brutto oraz wywierają wpływ na zachowania klientów, oraz przez które ujawnia się zdolność finansowa różnych kontrahentów do wywiązywania się z zobowiązań. Kształt polityki kredytowej zależy od pożądanej przez kierownictwo stopy zysku oraz skłonności do ponoszenia ryzyka związanego z jej osiąganiem. Źródłem tego ryzyka jest niepewność w zakresie tego, czy i kiedy należności zostaną uregulowane.

 

Kształt polityki kredytowej zależy od pożądanej przez kierownictwo stopy zysku oraz skłonności do ponoszenia ryzyka związanego z jej osiąganiem.

 

Poniżej znajdują się trzy ważne zasady tworzenia polityki kredytowej:

1. Celem polityki kredytowej może być maksymalizacja sprzedaży lub minimalizacja należności przeterminowanych i nieściągalnych, ale nigdy jednocześnie. Wybór między tymi celami zależy od nastawienia kierownictwa, potrzeb gotówkowych w firmie oraz ogólnej sytuacji na rynku. Recesja i masowe opóźnienia w płatnościach sprzyjają przyjęciu celu minimalizacji należności. Rozkwit rynku, dobra koniunktura, budowanie sieci sprzedaży sprzyja przyjęciu celu maksymalizacji sprzedaży.
2. Realizacja określonej polityki kredytowej polega na sformułowaniu jej zasad i procedur, a następnie konsekwentnym ich realizowaniu. Zmiana zasad postępowania w nieuzasadnionych przypadkach pojedynczych firm podważa całą zasadność przyjętej polityki oraz stanowi o niepoważnym podejściu kierownictwa do prowadzenia biznesu. Może również świadczyć o tym, że w firmie pojawiły się zjawiska defraudacji lub korupcji (np. wydłużanie terminów płatności w zamian za korzyści finansowe).
3. Polityka kredytowa powinna uwzględniać długoterminowe plany firmy, nie tylko jego bieżące wpływy finansowe. Łatwo jest skupić się na krótkoterminowych korzyściach finansowych, ale jednocześnie można stracić możliwość kreowania ich w dłuższym okresie. Polityka kredytowa powinna więc być spójna ze strategią rozwoju firmy.

 

A w jaki sposób przedsiębiorstwo wciela w życie politykę kredytową? Oto podstawowe sposoby realizacji polityki kredytowej:

1. Strategia konserwatywna – stosująca ją firma wymaga od swoich kontrahentów ścisłego przestrzegania terminów płatności, które są raczej krótkie. Preferuje się klientów o ustalonej pozycji rynkowej, a więc o małym ryzyku kredytowym. W razie niewywiązywania się przez kontrahenta z płatności w oznaczonym terminie, taka firma natychmiast uruchamia prawne zabezpieczenia należności (zastaw, blokady rachunków pieniężnych itp.). Efektem takiej polityki jest sprzedaż niższa niż możliwa do osiągnięcia.
2. Strategia agresywna – stosująca ją firma stawia na maksymalizację wielkości sprzedaży. Chodzi o utrzymanie kanałów dystrybucyjnych w dłuższym okresie oraz o jak najszersze pojawienie się na rynku. Ustala się stosunkowo długie terminy płatności oraz prowadzi łagodną politykę ściągania należności. Efektem jest potencjalny przyrost sprzedaży połączony ze wzrostem należności przeterminowanych. Strategia ta przynosi korzyści w przypadku gdy firma wprowadza na rynek nowy masowy produkt, gdy firma dysponuje nadwyżką mocy produkcyjnych i może sobie pozwolić na sprzedaż bez zysku oraz gdy konkurencja na rynku postępuje w ten sposób i nie ma możliwości zmiany takiego stanu rzeczy.
3. Strategia elastyczna – stosująca ją firma świadomie zmienia zasady kredytowania kontrahentów w zależności od warunków na rynku, rodzaju działalności kontrahentów, cyklu życia produktu, fazy rozwoju rynku itp.

Prócz przyjęcia którejś z powyższych strategii, firma musi jeszcze określić swoją pozycję względem dostawców i odbiorców, tj. dostawcy lub odbiorcy. W pozycji dostawcy firma finansuje działalność swoich klientów przez wydłużanie im terminów płatności, a jednocześnie finansuje swoich własnych dostawców przez szybkie regulowanie zobowiązań wobec nich. W pozycji odbiorcy zachodzi sytuacja odwrotna – cykl zobowiązań wobec dostawców jest dłuższy niż cykl należności od odbiorców (odbiorcy płacą firmie szybko, firma płaci swoim dostawcom wolno).