Edukacja

Analiza finansowa: Wzorcowe układy nierówności wskaźników finansowych


Analiza finansowa to jeden z trzech filarów holistycznej analizy kredytowej klientów. Dokonuje się jej poprzez wykorzystanie mierników (wskaźników) finansowych obliczanych na bazie danych pochodzących ze sprawozdawczości finansowej. Interpretując wyniki analizy finansowej w zakresie rentowności czy płynności, istotną rolę może odgrywać badanie dynamiki tychże wskaźników. Obok modeli skoringowych czy dyskryminacyjnych, wykorzystanie tzw. wzorcowych układów nierówności  będzie świetnym sposobem prognozowania przyszłej kondycji finansowej kontrahentów.

Analiza wskaźnikowa pozwala sporządzić ocenę w podstawowych aspektach działalności finansowej, tj. w zakresie rentowności, płynności, sprawności działania oraz zadłużenia. Interpretacja obliczonych wskaźników sprowadza się do stwierdzenia, czy mieszczą się one w granicach uznawanych za prawidłowe (wzorcami, wielkościami postulowanymi), porównania ich z wynikami średnimi w branży oraz określenia i oceny charakteru zmian tych wskaźników w czasie (trendu).

W doborze analizowanych wskaźników należy skoncentrować się na badaniu efektywności, tj. uwzględniać z jednej strony te określające zaangażowane zasoby czy poniesione nakłady, z drugiej zaś osiągane efekty. Efektywność to zasada racjonalnego działania, która w uproszczeniu może być sformułowana jako uzyskanie maksymalnego efektu przy danych nakładach lub minimalizowanie nakładów przy danym efekcie. Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi nieefektywny proces gospodarowania, skutkuje to  stopniowym wyczerpywaniem się zapasów i grozi jego upadłością.

 

Efektywność to zasada racjonalnego działania, która w uproszczeniu może być sformułowana jako uzyskanie maksymalnego efektu przy danych nakładach lub minimalizowanie nakładów przy danym efekcie. Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi nieefektywny proces gospodarowania, skutkuje to  stopniowym wyczerpywaniem się zapasów i grozi jego upadłością.

 

Rozszerzeniem analiz opartych na pojedynczych kategoriach mogą być wzorcowe układy nierówności. Wzorcowe układy nierówności wyrażone za pomocą indeksów dynamiki określają pożądane tendencje w zakresie finansów przedsiębiorstwa. Naruszenie tych układów kilkakrotnie, w dłuższej perspektywie prowadzi z reguły do trudności gospodarczych, obniżania rentowności, pogarszania płynności, zadłużenia i sprawności działania, co w skrajnych przypadkach może skończyć się bankructwem.

Najbardziej syntetycznym wzorcowym układem nierówności, który wiąże efektywność ekonomiczną z gospodarką finansową, jest zależność obrazująca przekształcenie majątku zaangażowanego w osiąganie wyniku finansowego, a wyrażona wzorem:

ΔK < ΔZ

gdzie:

ΔK – dynamika kapitału,

ΔZ – dynamika zysku.

Jeżeli nierówność ta jest naruszona, właścicielom nie opłaca się angażować coraz więcej kapitału w prowadzoną działalność przez przedsiębiorstwo. Zgodnie z zasadą racjonalnego działania, w badanym okresie dynamika osiągniętego zysku powinna być wyższa od dynamiki zaangażowanego kapitału.

 

Jak wiemy w prowadzenie działalności gospodarczej zaangażowane są różne kategorie zasobów, w tym składniki majątku oraz kapitał ludzki, dlatego wszystkie one powinny być uwzględnione przy ocenie efektywności gospodarowania przedsiębiorstwa. Na wynik działalności istotny wpływ mają osiągane przychody, stąd pierwszy układ nierówności można rozwinąć do następującej postaci, zwanej też podstawowym układem nierówności:

ΔR < ΔM < ΔP < ΔZ

gdzie:

ΔR – dynamika zatrudnienia,

ΔM – dynamika składników majątku,

ΔP – dynamika przychodów ze sprzedaży,

ΔZ – dynamika zysku netto.

Istotą tak sformułowanego podstawowego układu nierówności jest założenie, że poprawa efektywności gospodarowania następuje wówczas, gdy wyniki ekonomiczne rosną szybciej niż poniesione nakłady. I tak, zysk powinien rosnąć szybciej niż przychody ze sprzedaży (ΔP < ΔZ), a wzrost przychodów ze sprzedaży powinien być szybszy niż przyrost majątku (ΔM < ΔP). Spełnienie takiej nierówności świadczy o występowaniu wzrostu produktywności majątku. Prawidłowa tendencja zharmonizowanego wzrostu wymaga też, aby dynamika majątku była wyższa od dynamiki zatrudnienia (tj. ΔR < ΔM).

 

Oba przedstawione układy mogą być rozwinięte do różnych odmian, które uwzględniają różne rodzaje angażowanego kapitału i klasyfikacje zysków przedsiębiorstwa. Przykładem jest chociażby następujący układ nierówności:

ΔKo < ΔPn < ΔZo < ΔZg < ΔZb < ΔZn

gdzie:

ΔKo – dynamika kosztów,

ΔPn – dynamika przychodów,

ΔZo – dynamika zysku z działalności operacyjnej,

ΔZg – dynamika zysku na działalności gospodarczej,

ΔZb – dynamika zysku brutto,

ΔZn – dynamika zysku netto.

 

Kolejnym ciekawym przykładem rozwiniętego wzorcowego układu nierówności bazującego na majątku jest następujący układ:

ΔMR < ΔPM < ΔPR < ΔZP < ΔZM < ΔZR

gdzie:

Δ – odpowiednia dynamika następujących relacji:

MR = majątek/zatrudnienie, tj. majątek przypadający na jednego zatrudnionego,

PM = przychody/majątek, tj. produktywność majątku, czyli przychody przypadające na jednostkę majątku,

PR = przychody/zatrudnienie, tj. wydajność pracy mierzona przychodami przypadającymi na jednego zatrudnionego,

ZP = zysk/przychody, tj. rentowność sprzedaży,

ZM = zysk/majątek, tj. rentowność majątku,

ZR = zysk/zatrudnienie, tj. rentowność pracy.

Z podanego układu wzorcowego wynika, że produktywność majątku powinna rosnąć szybciej niż wartość majątku przypadająca na jednego zatrudnionego (ΔMR < ΔPM). Natomiast zasoby osobowe i majątkowe powinny być wykorzystane tak, aby prowadziły do wzrostu wydajności pracy (ΔPM < ΔPR). Kolejna nierówność opisuje mile widziany wyższy wzrost rentowności sprzedaży od wzrostu wydajności pracy (ΔPR < ΔZP). Natomiast wyższa dynamika rentowności majątku niż dynamika rentowności sprzedaży (ΔZP < ΔZM) świadczy o racjonalnym wykorzystaniu składników majątku. Na koniec, dynamika rentowności pracy wyższa niż dynamika rentowności majątku (ΔZM < ΔZR) wskazuje na wyższy poziom efektywności finansowej zaangażowania w działalności gospodarczej pracowników.

 

Zaprezentowane układy nierówności powinny służyć jako punkt odniesienia analizy standingu finansowego i nie mogą być bezkrytycznie traktowane jako wzorce uniwersalne, użyteczne w każdej sytuacji. Znajomość układów wzorcowych nierówności powinna pobudzać do myślenia opartego na logice i sprzyjać pogłębianiu oceny i interpretacji osiąganych przez analizowane przedsiębiorstwa wyników. Zaprezentowane wzorcowe układy nierówności wskaźników finansowych są niewątpliwie narzędziem zaawansowanej analizy finansowej i ciekawym elementem analizy kredytowej kontrahentów.

 


źródła:

Grażyna Woźniewska, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Wzorcowe układy nierówności w ocenie działalności banków spółdzielczych, Ekonomiczne Problemy Usług nr 38, 2009

Adam Kopiński, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Analiza finansowa grupy przedsiębiorstw za pomocą wzorcowych układów nierówności, Finanse, Rynki finansowe, ubezpieczenia, NR 768, 2013

1455 czytano

Write a comment...

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *